سپتوم دیواره‌ای از استخوان و غضروف است که بینی شما را به دو سوراخ مجزا تقسیم می‌کند. انحراف تیغه بینی زمانی اتفاق می‌افتد که سپتوم به یک طرف بینی منحرف شود.
برخی از افراد با انحراف تیغه بینی به دنیا می‌آیند، اما در بعضی مواقع چنین امری می‌تواند ناشی از آسیب‌دیدگی یا تصادف باشد. اکثر افرادی که دچار انحراف بینی هستند، یک مجرای بینی دارند که بسیار کوچکتر از دیگری است. این می‌تواند باعث مشکل در تنفس شود. سایر علائم انحراف تیغه بینی ممکن است شامل خونریزی مکرر بینی و درد در اطراف بینی باشد. اما، سوالی که ذهن افراد مبتلا به انحراف بینی را به خود مشغول می‌کند این است که راه درمان سپتوم منحرف چیست؟
جراحی تنها راه برای رفع انحراف سپتوم است. سپتوپلاستی یک روش جراحی بینی برای اصلاح انحراف بینی است که توسط متخصص گوش، حلق و بینی انجام می‌شود، (البته جراح پلاستیک و جراح متخصص فک و صورت نیز می تواند این جراحی را انجام دهد). اگر شما نیز دچار انحراف در تیغه بینی خود هستید ما را تا انتهای مطلب همراهی کنید تا به طور مفصل در خصوص سپتوپلاستی صحبت کنیم.
سپتوپلاستی چیست ؟
سپتوپلاستی (Septoplasty) یک روش جراحی تهاجمی برای صاف کردن استخوان و غضروفی است که فضای بین دو سوراخ بینی (سپتوم) را از هم جدا می‌کند. هنگامی که سپتوم بنا به دلایل مادرزادی یا آسیب دیدگی کج شود، به عنوان سپتوم منحرف یا انحراف بینی شناخته می‌شود. انحراف تیغه بینی می تواند تنفس از طریق سوراخ‌های بینی را سخت و به دلیل زهکشی ضعیف، خطر عفونت سینوسی را افزایش دهد.
در طی عمل سپتوپلاستی، تیغه بینی بیمار به حالت استاندارد تغییر شکل پیدا می کند؛ به گونه‌ای که جراح غضروف را در حالتی قرار می‌دهد که فاصله بین دو سوراخ بینی یکسان شود. جراح در عمل سپتوپلاستی ممکن است قسمت‌هایی از تیغه بینی را قبل از متقارن سازی سپتوم برش دهد و بردارد.
هنگامی که عمل شما با موفقیت به پایان برسد، احتمالاً نفس کشیدن برای شما راحت‌تر می‌شود. جراح پیش از انجام این کار ممکن است در جلسه مشاوره تمام جزئیات از جمله خطرات احتمالی عمل را به سمع شما برساند. بنابراین، ضروری است در این جلسه تمامی سوالات خود را از او درباره عوارض و فواید عمل جراحی بپرسید.
مروری بر عمل سپتوپلاستی
سپتوم کج یکی از شایع‌ترین مشکلات بینی است. اغلب، افراد در ایران دچار انحراف سپتوم هستند که متاسفانه تلاشی برای درمان آن نمی‌کنند. هنگامی که عارضه سپتوم شدید باشد، انحراف تیغه بینی می‌تواند یک طرف بینی شما را مسدود و جریان هوا یا تنفس را به ویژه در زمان خواب کاهش دهد. در برخی مواقع احتمال این که سپتوم در هر دو طرف بینی موجب اختلال در تنفس شود وجود دارد.
سپتوم منحرف با کوتاه کردن، تغییر موقعیت، جایگزینی غضروف یا استخوان یا هر دو، برطرف می‌شود. اگر علائمی مانند دشواری تنفس از طریق بینی را تجربه کردید که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد، شما به عمل سپتوپلاستی نیاز دارید.
علائم انحراف تیغه بینی چیست؟
اکثر افرادی که دچار انحراف در بینی خود هستند، دارای علائم زیر خواهند بود:
- مشکل در تنفس، به خصوص از طریق بینی،
- مسدود شدن یکی از سوراخ‌های بینی،
- خونریزی بینی،
- عفونت های سینوسی،
- خشکی در یک سوراخ بینی،
- خروپف یا تنفس بلند در هنگام خواب،
- گرفتگی یا احساس فشار در داخل بینی.
انحراف شدید می تواند با درد صورت همراه باشد. اگر مکرراً دچار خونریزی بینی یا عفونت سینوسی هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر مشکل تنفسی بر کیفیت زندگی شما تأثیر می‌گذارد، باید هر چه سریعتر نسبت به عمل سپتوپلاستی اقدام نمایید.
برای تشخیص انحراف تیغه بینی، پزشک ابتدا سوراخ های بینی شما را با اسپکولوم بینی معاینه می کند. پزشک محل قرارگیری سپتوم و تأثیر آن بر اندازه سوراخ‌های بینی را نیز بررسی کرده و سپس سوالاتی در مورد خروپف، مشکلات سینوسی و مشکل در تنفس مطرح می‌کند.
خطرات و عوارض احتمالی سپتوپلاستی
مانند هر جراحی تهاجمی دیگری، سپتوپلاستی خطراتی مانند خونریزی، عفونت و واکنش نامطلوب به ماده بیهوشی را به همراه دارد. سایر عوارض جراح بینی به روش سپتوپلاستی عبارت‌اند از:
- تداوم علائم، مانند انسداد بینی،
- خون ریزی بیش از حد،
- تغییر در شکل ظاهری بینی،
- ایجاد حفره در سپتوم،
- کاهش حس بویایی،
- لخته شدن خون (خون‌آبه‌هایی که در فضای بینی تجمع کرده و باید خیلی زود تخلیه شوند)،
- بی حسی موقت در لثه بالایی، دندان ها یا بینی.
ممکن است برای درمان برخی از این عوارض به جراحی اضافی نیاز باشد. همچنین اگر نتیجه سپتوپلاستی با انتظارات شما مطابقت نداشته باشد، مجددا ممکن است به جراحی اضافی نیاز داشته باشید. همانطور که در بالا گفتیم، بهتر است پیش از انجام این عمل حتما در خصوص خطرات احتمالی با پزشک خود صحبت کنید.
مزایای عمل سیتوپلاستی
از مهمترین مزایای انجام عمل سیپتوپلاستی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برطرف شدن موانع تنفسی و برقراری تنفس آسان بدون هیچ مشکلی،
- انحراف بینی در اغلب مواقع باعث گرفتگی و بم شدن صدا می‌شود که پس از انجام عمل، این مشکل برطرف می‌شود؛ به طوری که فرد با طنین اصلی صدای خود آشنا خواهد شد.
- برطرف شدن مشکلات سینوسی و سردرد؛ در بیشتر مواقع انحراف بینی دچار مشکلات سینوسی در پیشانی می‌شود که همین موضوع رابطه مستقیمی با ایجاد سردرهای مزمن دارد.
- برطرف شدن خس خس هنگام نفس کشیدن؛ هنگامی که گردش هوا به خوبی در مجرای بینی جریان نداشته باشد، بینی فرد هنگام تنفس دچار خس خس می‌شود که با جراحی انحراف بینی این مشکل برطرف می‌شود.
- برطرف شدن وقفه‌های تنفسی.
فواید فوق تنها در صورتی پدیدار خواهند شد که پزشک به خوبی عمل سیپتوپلاستی را انجام دهد. در غیر این صورت احتمال بروز عوارض جدی بعد از عمل برای بینی شما وجود خواهد داشت. لذا توصیه می شود در یافتن جراح بینی باتجربه وسواس زیادی به خرج دهید.
کاندیدای مناسب عمل سیپتوپلاستی
زمانی که فرد با مشکلات زیر مواجه شد باید به سراغ درمان انحراف بینی خود برود :
- انحراف در تیغه بینی که فرایند نفس کشیدن را با اختلال همراه سازد.
- تنفس همراه با صدای خس خس،
- خر و پف‌های سریالی که موجب اختلال خواب و لطمه زدن به کیفیت آن می‌شود.
این سه مشکل در واقع اصلی‌ترین مشکلات در رابطه با انحراف بینی هستند که فرد را با چالش‌های جدی مواجه ساخته و او را کاندید مناسب برای عمل سیپتوپلاستی می کند. با این حال، علی‌رغم این که فرد مشکلات فوق را دارد، باید برخی از عادات نامناسب را ترک کند. به طور مثال، سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی می‌تواند فرایند جراحی را مختل کند. لذا توصیه می‌شود، چند هفته قبل از عمل حتما مصرف الکل و کشیدن سیگار را ترک کنید.
آمادگی قبل از عمل سپتوپلاستی
قبل از برنامه‌ریزی برای انجام عمل سپتوپلاستی، باید با جراح خود ملاقات کنید تا در مورد مزایا و خطرات این عمل گفتگو کنید. این جلسه به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:
پیش از انجام عمل، پزشک در مورد سوابق پزشکی و بیماری‌های زمینه‌ای شما پرسش‌هایی را مطرح می‌کند. همچنین باید فهرستی از داروهایی که قبلا مصرف می‌کرده‌اید را نیز در اختیار جراح قرار دهید. در صورتی که بیماری‌های زمینه‌ای شما تداخلی در عمل ایجاد نکنند، پزشک موافقت ضمنی خود را با انجام سپتوپلاستی اعلام می‌کند.
در مرحله بعدی آزمایش‌هایی برای تشخیص بهتر ساختار داخلی بینی و همچنین واکنش احتمالی شما به داروی بیهوشی تجویز می‌شود (در برخی مواقع شدت سپتوم به قدری زیاد است که نیاز به عمل جراحی باز تحت بیهوشی است). انجام آزمایش رادیولوژی به پزشک کمک می‌کند تا ساختار داخلی بینی را دقیق‌تر بررسی کند.
همچنین پزشک ممکن است از زوایای مختلف بینی عکس‌های را به ثبت برساند. این عکس‌ها ساختار غیراستاندارد بینی را به تصویر می‌کشند و در حین عمل به پزشک برای مقایسه شرایط قبل و بعد از جراحی کمک می‌کند. در مرحله آخر شما باید درباره انتظارات خود از عمل سپتوپلاستی با پزشک صحبت کنید. بهتر است هر ایده‌ای که در ذهنتان می‌گذرد به سمع پزشک برسانید.
قبل و بعد از جراحی از مصرف داروهای حاوی آسپرین یا ایبوپروفن (ادویل، موترین IB، سایرین) خودداری کنید. این داروها ممکن است خونریزی را افزایش دهند. فقط داروهایی را مصرف کنید که توسط جراح شما تایید یا تجویز شده باشد. بهتر است چند هفته قبل از جراحی سیگار را ترک کنید. کشیدن سیگار خطر بروز مشکلات در حین و بعد از جراحی را افزایش می‌دهد. سیگار همچنین می‌تواند روند بهبودی را کُند کند.
نحوه انجام عمل سپتوپلاستی
سپتوپلاستی بسته به پیچیدگی شرایط بین 30 تا 90 دقیقه طول می‌کشد. این روش ممکن است تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام شود. پزشک ابتدا شرایط عمومی بیمار و همچنین پیچیدگی عمل را بررسی و سپس نوع بیهوشی را انتخاب می‌کند. در صورتی که شدت سپتوم زیاد باشد، پزشک مجبور است از روش عمل باز استفاده کند، لذا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.
بی حسی موضعی: این نوع بیهوشی صرفا به بینی شما محدود می‌شود. به این معنی که پزشک داروهای بی حس کننده را به بافت های بینی تزریق می کند. البته در برخی شرایط داروهای آرامبخش نیز از طریق تزریق وریدی (IV) وارد بدن می‌شوند تا استرستان از بین برود. این دارو شما را بی‌حال خواهند کرد اما کاملاً بیهوش نمی شوید.
بیهوشی عمومی: معمولا دو روش عمده برای بیهوش کردن بیمار در اتاق عمل وجود دارد که استنشاق رایج‌ترین نوع آن است. روش دوم تزریق داروی بیهوشی از طریق تزریق وریدی است. این نوع بیهوشی کل بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ایجاد حالت موقتی بیهوشی می‌گردد.
بهتر است پیش از انجام عمل در خصوص این که کدام روش بیهوشی برای شما بهتر است، صحبت کنید.
در حین جراحی، برش هایی برای دسترسی به سپتوم ایجاد می شوند. سپس غشای مخاطی را که پوشش محافظ سپتوم است، بالا میبرد. در این مرحله، سپتوم منحرف شده به موقعیت مناسب و اصلی خود برمی‌گردد. هر گونه مانع، مانند قطعات اضافی استخوان یا غضروف نیز ممکن است برداشته شود. آخرین مرحله نیز تغییر موقعیت غشای مخاطی است که بعد از آن محل برش با بخیه بسته می‌شود.
آتل های سیلیکونی نرم ممکن است در داخل هر سوراخ بینی برای حمایت از سپتوم قرار داده شوند. پزشک همچنین برای جلوگیری از خونریزی بعد از عمل و تخلیه خون‌آبه‌ها، اقدام به چسباندن گاز استریل و پانسمان در زیر بینی می کند.
مراقبت های بعد از عمل سپتوپلاستی
برای کاهش خونریزی و تورم، پزشک ممکن است از شما بخواهد که اقدامات احتیاطی را تا چند هفته پس از جراحی رعایت کنید. بسته به پیچیدگی و شدت جراحی، ممکن است نیازی به رعایت همه این موارد نباشد:
- هنگام خواب سر خود را بالا نگه دارید.
- تا چند هفته بینی خود را لمس نکرده و فشاری متوجه آن نکنید.
- تا چند ماه از تخلیه بینی با فشار زیاد (فین کردن) پرهیز کنید.
- حتما از لباس‌های جلوباز و دکمه دار استفاده کنید. از پوشیدن لباس‌های تنگ و یقه اسکی جدا خودداری کنید، زیرا هنگام خارج کردن از سر احتمال ضربه خوردن به بینی زیاد است.
- تا پنج هفته از فعالیت‌های شدید مانند ایروبیک و دویدن خودداری کنید تا از احتمال خونریزی بینی جلوگیری نمایدد.
به طور معمول، پس از جراحی به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. این مکان جایی است که تیم بیهوشی شما را زیر نظر دارند و جزئیات هرگونه عارضه‌‌ای را به پزشک منتقل می کنند. بعد از عمل انحراف بینی خیلی زود می توانید از تخت خارج شده و به خانه بروید. با این حال، توصیه می‌شود حتما یک نفر به عنوان همراه در کنار شما حضور داشته باشد.
نتایج و انتظارات از عمل سپتوپلاستی
بعد از عمل، زخم هایی روی بینی شما ظاهر می شوند که خیلی زود بهبود می یابند. در روزهای ابتدایی به خاطر قرار داشتن تامپون درون بینی نفس کشیدن برای شما سخت شده و باید با دهان نفس بکشید. بعد از خارج کردن تامپون نیز ممکن است نتایج نهایی را تا چند روز حس نکنید، اما رفته رفته فرایند نفس کشیدن شما آسان خواهد شد. از طرفی، غضروف و سایر بافت‌های بینی ممکن است برای قرار گرفتن در جایگاه مناسب (جوش خوردن) تا یک سال به زمان نیاز داشته باشند.
اکثر افراد بعد از جراحی هیچ علامتی از جابجایی تیغه های بینی تجربه نمی کنند. با این حال، به ندرت در برخی موارد، غضروف ها و بافت های بینی به مرور زمان به جابجایی خود ادامه داده و در نهایت دوباره جریان هوا از طریق بینی را مسدود می‌کنند. این بدان معناست که برای تغییر شکل بیشتر بینی و سپتوم به جراحی دوم نیاز است.
سپتوپلاستی تیغه بینی را با کوتاه نمودن، تغییر موقعیت و جایگزین کردن غضروف یا استخوان صاف می‌کند. جراح برای دسترسی به تیغه بینی، برش‌هایی را در زیر نوک و بین سوراخ‌ها ایجاد می‌کند.
اگر استخوان‌های بینی کج باشند احتمال این که سپتوم به یک طرف متمایل گردد (تحت فشار باشد) بسیار زیاد است. لذا پزشک باید برش‌هایی در استخوان‌های بینی ایجاد کند تا آن‌ها در جای خود قرار گیرند. گرافت‌های بینی نوارهای تقویت کننده کوچکی از غضروف هستند که می‌توانند برای اصلاح انحراف تیغه بینی در زمانی که مشکل در امتداد پل بینی است، استفاده شوند. گاهی اوقات استفاده از چنین گرافت‌هایی برای صاف کردن موثر سپتوم ضروری است.
هزینه عمل رینوپلاستی چقدر است ؟
یکی از شایع‌ترین سوالاتی که در خصوص جراحی انحراف بینی پرسیده می‌شود، هزینه جراحی بینی است. به طور کلی فاکتورهای زیادی در تعیین قیمت نهایی نقش دارند که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می کنیم:
- دستمزد جراح متخصص
- هزینه بیمارستان یا کلینیک
- هزینه بیهوشی و داروهای بی حسی
- هزینه ویزیت
برخی از عوامل ثانویه که بر قیمت نهایی ممکن است تاثیر بگذارند عبارت‌اند از:
- تجربه و محبوبیت پزشک
- موقعیت مکانی کلینیک یا بیمارستان
- هزینه جراحی ثانویه یا ترمیمی
- پیچیدگی جراحی
پیش از انجام عمل پزشک درباره هزینه های نهایی با شما صحبت خواهد کرد. بهتر است در جلسه مشاوره حتما پیرامون بیمه تکمیلی نیز با پزشک گفتگو کنید. خوشبختانه جراحی انحراف بینی جزو عمل های درمانی محسوب شده و تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. البته، در صورتی که عمل سیپتوپلاستی در کنار رینوپلاستی انجام شود، ثابت کردن این که عمل شما زیبایی نبوده کمی سخت می شود. به همین سبب، پیش از انجام این کار حتما با پزشک درباره این موضوع مشورت کنید.
