عمل بینی یکی از عمل‌های حساس به‌شمار می‌رود و برای رسیدن به نتیجه مطلوب بعد از عمل توجه به نکات مراقبتی نقش بسیار زیادی را ایفا می‌کند و حتی میتوانید با رعایت نکات مراقبتی قبل و بعد از عمل، عوارض جراحی بینی را کاهش دهید و روند بهبودی را تسریع بخشید.
مهم است بدانید بعد از عمل رینوپلاستی باید چه کارهایی انجام دهید و از انجام چه کارهایی خودداری کنید. درست است که بعد از عمل تنها به‌دنبال مشاهده نتیجه نهایی هستید، اما دقت داشته باشید بخش زیادی از نتیجه عمل به رعایت نکات مراقبتی در روزها و هفته‌های اول بعد از عمل ارتباط پیدا می‌کند.
از این رو، تصمیم گرفتیم در این مطلب به‌بیان نکات لازم در خصوص مراقبت‌های بعد از عمل بینی بپردازیم، تا بتوانید در کنار گرفتن نتیجه مثبت از عمل، دوره ریکاوری کوتا‌ه‌تری داشته باشید. بنابراین تا انتهای مطلب همراه مِدایران باشید.
دوره بهبودی بعد از عمل جراحی بینی
دوره بهبودی بعد از عمل رینوپلاستی یک سال زمان میبرد. البته دقت داشته باشید که دوره بهبودی در بیماران مختلف متفاوت است. بد نیست بدانید که دو هفته اول بعد از عمل دورانی است که صورت ورم و التهاب دارد و رفته‌رفته با کاهش میزان کبودی شاهد نتیجه نهایی عمل خواهید بود. در حالت کلی می‌توان روند زیر را برای دوره ریکاوری بعد از رینوپلاستی در نظر گرفت :
- روز عمل بینی : بلافاصله بعد از عمل، پزشک به‌دلیل محافظت از ساختار بینی از اسپلینت استفاده می‌کند و تا جایی که مجبور نباشد از پانسمان داخل بینی کمک نمی‌گیرد. دقت داشته باشید بعد از جراحی بینی علائم ورم و التهاب اطراف چشم و بینی، گرفتگی، سردرد، احساس ضعف و ورم کاملا طبیعی است. همچنین بعد از تمام شدن اثرات داروهای بیهوشی، امکان دارد درد داشته باشید که با مصرف داروهای مسکن تجویز شده از سمت پزشک معالج میتوانید درد را کاهش دهید.
- هفته اول بعد از عمل : بعد از گذشت یک هفته از عمل، پزشک اسپلینت را از روی بینی برمی‌دارد و هیچ نشانه خاصی از عمل جراحی روی صورتتان وجود ندارد، تنها مگر کبودی زیر چشم باشد. در صورتی که کبودی داشته باشید، تقریبا روند بهبودی دو هفته زمان میبرد و بعد از آن میتوانید فعالیت‌های عادی زندگی خود را از سر بگیرید. همچنین امروزه بیشتر از بخیه‌های جاذب استفاده می‌کنند، بنابراین دیگر نیازی به کشیدن بخیه وجود ندارد و بعد از گذشت یک هفته بخیه‌ها محو می‌شوند.
- دو هفته بعد از عمل : تورم صورت رفته رفته کمتر شده و دیگر تقریبا اثری از کبودی روی صورت نیست.
- هفته سوم و چهارم بعد از عمل : در این بازه زمانی میتوانید فعالیت‌هایی انجام دهید که ضربان قلب شما را درگیر کند، البته در این مدت باز هم سراغ ورزش‌های سنگین نروید و ورزش‌های سبک را انتخاب کنید.
- هفته ششم بعد از عمل : در این مدت استخوان‌های بینی دیگر کاملا در جای خود قرار گرفته‌اند و میتوانید راحت عینک بزنید ( البته حتما با پزشک خود نیز مشورت کنید )و فعالیت‌های سنگین تری را انجام دهید.
- یک سال بعد از عمل : دوره بهبودی کاملا تکمیل شده و تورم از بین رفته است.
راهکارهای مراقبتی برای کاهش تورم بعد از عمل بینی
بلافاصله بعد از جراحی بینی در اتاق ریکاوری با استفاده از یخ می‌توان از بروز تورم و کبودی‌های آزاردهنده در روزهای بعد جلوگیری کرد. به‌طورکلی پزشکان توصیه می‌کنند در 48 ساعت اولیه بعد از عمل از کمپرس سرد استفاده کنید. دقت داشته باشید با رعایت همین نکته به‌ظاهر کوچک میتوانید روند بهبودی بینی را تسریع بخشید.
سعی کنید، هنگام دراز کشیدن دو تا سه بالشت زیر سر قرار دهید تا سر بالاتر از تنه قرار داشته باشد، این کار در کاهش ورم بعد از عمل بینی تاثیرگذار است. دقت داشته باشید، بعد از گذشت یک روز از عمل میتوانید مانند سابق کارهای خود را انجام دهید و قرار نیست تا 10 روز در تخت دراز بکشید. البته انجام فعالیت‌های سنگین در طول این مدت توصیه نمی‌شود.
در طول مدت ریکاوری، از بلندکردن وسایل سنگین اکیدا خودداری کنید، چرا که این حرکت با افزایش تورم صورت، فشار خون را نیز افزایش می‌دهد و احتمال خونریزی از بینی تشدید می‌شود.
فعالیت‌های ورزشی بعد از عمل بینی
انجام ورزش‌های سنگین در طول دوره ریکاوری بعد از عمل توصیه نمی‌شود. فقط بهتر است در دو هفته اول بعد از عمل پیاده‌روی کنید تا ضربان قلب‌تان کنترل شود و کبودی و تورم صورت رفته رفته برطرف شود.
در هفته سوم، میتوانید ورزش‌های سبک انجام دهید و در هفته چهارم باید بهبودی کامل را احساس کنید. با این حال حتی در هفته چهارم باز هم نمی‌توانید وزنه‌های سنگین بلند کنید و بدوید. بعد از پنج الی شش هفته بعد از عمل، میتوانید مانند سابق فعالیت‌های ورزشی خود را از سر بگیرید. ( ورزش های توپی و خطرناک که احتمال آسیب به بینی وجود دارد را بهتر است حداقل 3 ماه به تعویق اندازید).
البته دقت داشته باشید، حتی با گذشت پنج هفته بعد از عمل، در صورتی که برای انجام فعالیت خاصی شک دارید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
مصرف مواد غذایی مناسب
دقت داشته باشید بعد از جراحی بینی در مورد مواد غذایی منع مصرف خاصی وجود ندارد، اما بدون تردید با مصرف بعضی از مواد غذایی میتوانید تورم و کبودی را کاهش دهید. بعضی از غذاها برای کاهش تورم در روزهای اول بعد از عمل مفید هستند. برای مثال آناناس به‌دلیل سرشار بودن از یک آنزیم خاص، در رفع سریع کبودی‌ها از روی صورت تاثیرگذار است. در ادامه در خصوص مواد غذایی مناسب برای روز عمل و هفته اول بعد از عمل اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می‌دهیم.
مواد غذایی مناسب روز عمل
- در روز اول بعد از عمل مصرف آبمیوه‌های طبیعی و آب بهترین گزینه است. دقت داشته آب پرتقال گزینه خوبی نیست، چرا که امکان دارد معده را تحریک کند. میتوانید آب انبه یا آناناس بخورید. در حالت کلی آبمیوه‌های طبیعی و تازه گزینه بهتر و سالم‌تری از آبمیوه‌های مصنوعی هستند.
- غذاهای سفت نخورید و بیشتر غذاهای نرم و آبکی مانند سوپ مرغ، سیب‌زمینی پخته یا پوره، سبزیجات پخته و مواردی از این قبیل بخورید.
- از مصرف غذاهایی که دل‌درد را در پی دارند، خودداری کنید، برای مثال خوردن شیر در روز عمل توصیه نمی‌شود.
- از غذاهایی استفاده کنید که سرشار از فیبر هستند، زیرا فیبر در تنظیم حرکات روده تاثیرگذار است.
- از مصرف غذاهای تند و فلفلی پرهیز کنید.
مواد غذایی مناسب هفته اول بعد از عمل
بسیاری از بیماران بعد از عمل بدلایل مختلفی مانند بی‌اشتهایی، ترس از حالت تهوع و دیگر موارد، مانند سابق غذا نمی‌خورند. اما بدن برای بهبودی نیاز به استفاده از مواد مفید موجود در غذاها دارد. دقت داشته باشید هفته اول بعد از جراحی بینی یک دوران طلایی است به‌طوری که اگر به نکات و توصیه‌ها گوش دهید، دوره نقاهت را به‌راحتی طی می‌کنید. بنابراین در طول دوره ریکاوری به رژیم غذایی توجه ویژه‌ای داشته باشید.
در طول دوره نقاهت بعد از عمل به خصوص یک هفته اول مصرف آبمیوه‌های طبیعی و آب معدنی را متوقف نکنید. دقت داشته باشید از مصرف هر نوع نوشیدنی الکلی بعد از عمل خودداری کنید، چرا که الکل، ادرارآور است و با افزایش تولید ادرار، بدن آب زیادی از دست می‌دهد و روند بهبودی را به‌تاخیر می‌اندازد. همچنین از نی برای نوشیدن استفاده نکنید، چرا که درد زیادی را در بینی احساس می‌کنید.
تا حد امکان از مصرف غذاهای فرآوری شده خودداری کنید. همچنین مصرف غذاهای تند و شور در طول این مدت توصیه نمی‌شود. علاوه‌براین، غذاهای سفت که به گاز زدن و جویدن احتیاج دارند مانند سیب، هویچ و غیره نخورید.
تمیز کردن بینی بعد از رینوپلاستی
بعد از عمل میتوانید قسمت خارجی بینی را با استفاده از گوش پاک‌کن تمیز کنید. تنها دقت داشته باشید که باید گوش پاک‌کن را به هیدروژن پراکسید آغشته کنید و خیلی آرام این کار را انجام دهید. بعد از برداشتن آتل بینی، باید دو بار در روز بینی را تمیز کنید تا اثری از چربی روی پوست باقی نماند، چرا که در صورت قرارگیری چربی به‌صورت طولانی مدت روی پوست ورم بینی بیشتر می‌شود و همچنین احتمال جوش زدن زیاد می شود.
تمیز کردن بینی باید به‌آرامی انجام گیرد و نباید فشار اضافی به بینی اعمال کنید. بعد از گذشت یک هفته از عمل میتوانید بینی خود را شستشو دهید. برای شستشوی بینی بهتر است از محلول آب نمک استفاده کنید. اسپری سالین نیز گزینه مناسبی برای شستشوی بینی است که این اسپری یک محفظه پلاستیکی دارد و با استفاده از آن جریان فشار آب از طریق یک سوراخ وارد شده و از سوراخ دیگر خارج می‌شود.
خونریزی بعد از عمل بینی و راهکارهای رفع آن
در حالت طبیعی وقتی مسیر هوایی بینی بسته باشد، غدد موجود در بینی موکوز بیشتری ترشح می‌کند. حال بعد از عمل بینی، در اثر تورم، سوراخ‌های بینی گرفته شده و تا زمانی که ورم کاهش پیدا کند ترشحات موکوزی ادامه دارد. حال موکوز امکان دارد با خونابه همراه باشد و این کاملا طبیعی است.
در شرایطی که خونریزی شدید است، باید چند کار انجام دهید. اول این‌که سرتان را بالا نگه دارید و از کمپرس یخ استفاده کنید. همچنین اسپری دکونژستانت می‌تواند در کاهش خونریزی بعد از جراحی بینی تاثیرگذار باشد. حال اگر با تمام این راهکارها خونریزی متوقف نشد، بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
حرف زدن بعد از عمل بینی
بهتر است تا حداقل 48 ساعت بعد از عمل بینی، حرف نزنید، تنها مگر مجبور باشید. هر چقدر در طول این مدت کمتر حرف بزنید عوارض کمتری را شاهد خواهید بود. از آن جایی که هنگام صحبت فک جابه‌‌جا می‌شوند، احتمال فشار آمدن به بینی وجود دارد. در حقیقت خشکی زیادی دهان، کبودی و تورم و التهاب بیشتر از جمله عوارض زیاد حرف زدن بعد از عمل بینی به‌شمار می‌روند.
دمیدن در بینی ممنوع
در دو هفته اول بعد از عمل، از دمیدن در بینی (فین کردن) خودداری کنید. چرا که فشار حاصل از این کار می‌تواند خونریزی و تورم بیشتر را در پی داشته باشید. وقتی خونریزی بیشتر شود، میزان کبودی‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. برای تمیز کردن بینی میتوانید از اسپری سالین استفاده کنید که خرید آن بدون تجویز پزشک امکان‌پذیر است.
سیگار کشیدن بعد از جراحی بینی
دقت داشته باشید سیگار کشیدن بعد از عمل بینی یکی از اصلی‌ترین ممنوعیت‌ها است، چرا که در کاهش جریان خون تاثیرگذار است و بهبودی را به‌تاخیر می‌اندازد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت نیکوتین موجود در سیگار در تنگ شدن عروق تاثیر می‌گذارد، در نتیجه با افزایش فشار خون احتمال رسیدن خون به محل جراحی بسیار کم است.
همچنین سیگار کشیدن ریسک ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. طبق آخرین تحقیقات، نیکوتین موجود در سیگار بر فعالیت یکی از اصلی‌ترین گلبول‌های سفید بدن اثرگذار است، در نتیجه بدن نمی‌تواند در برابر باکتری و ویروس‌های آسیب‌زا از خود محافظت کند. با سیگار کشیدن، زخم و بخیه‌ها دیرتر خوب می‌شوند، در واقع سیگار به‌دلیل برخورداری از مواد آسیب‌زا جلوی رسیدن اکسیژن به سلول‌ها را می‌گیرد، از این رو بهبودی زخم و بخیه بسیار زمان‌بر است.
استفاده از عینک بعد از جراحی بینی
یکی از بیشترین سوالاتی که بیماران بعد از عمل بینی می‌پرسند این است که چه زمانی می‌توانند از عینک استفاده کنند یا اصلا استفاده از عینک در طول دوره نقاهت منعی دارد. دقت داشته باشید در طول دوره بهبودی بعد از عمل وارد شدن هر نوع فشار به بینی خطرناک است، بنابراین استفاده از هر نوع عینکی توصیه نمی‌شود. حتی بیمارانی که جراحی انحراف بینی انجام داده‌اند، نباید از عینک استفاده کنند.
حمام بعد از جراحی بینی
بهتر است شب قبل از جراحی حمام کنید و دیگر از اسپری و کرم‌های مختلف استفاده نکنید، چرا که امکان دارد در افزایش عفونت تاثیرگذار باشند. حمام کردن بعد از عمل بسیار خطرناک است، چرا که با خیس شدن پانسمان بینی احتمال عفونت افزایش پیدا می‌کند و همچنین بخار حمام به‌دلیل افزایش التهاب اثر منفی برنتیجه نهایی بعد از عمل می‌گذارد.
البته بعد از گذشت دو تا سه روز بعد از جراحی میتوانید حمام کنید، اما نکات مراقبتی زیر را حین استحمام در نظر داشته باشید:
- تا جایی که میتوانید اجازه ندهید محل جراحی خیس شود و با شستن موها با استفاده از دوش دستی از خیس شدن اسپلینت و گچ خودداری کنید.
- آب نیمه ولرم برای استحمام بعد از عمل بینی مناسب است.
- فشار آب نباید زیاد باشد.
- از حمام کردن طولانی در مدت ریکاوری بعد از عمل خودداری کنید.
بعد از یک هفته معمولا اسپلینت را پزشک برمی‌دارد و بعد از آن میتوانید مانند سابق به حمام بروید.
داروهای مصرفی بعد از عمل بینی
دقت داشته باشید بعد از عمل رینوپلاستی تنها باید داروهای تجویزشده توسط پزشک معالج خود را مصرف کنید و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
- به‌طور معمول پزشک برای کاهش درد بعد از عمل داروهای مسکن مانند استامینوفن تجویز می‌کند تا درد و تورم صورت از بین برود. هنگام مصرف داروهای مسکن باید معده پر باشد و هر شش ساعت یک بار داروها را مصرف کنید.
- برای شستشو بینی تنها باید از اسپری‌هایی استفاده کنید که پزشک تجویز کرده است.
- همچنین برای جلوگیری از بروز عفونت پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
چه مواردی را بعد از عمل بینی برای بهبودی سریع‌تر باید درنظر بگیریم؟
پانسمان بینی را خشک نگه دارید. خونابه خشک شده داخل بینی را میتوانید با یک گوش پاک‌کن آغشته به هیدروژن پراکسید تمیز کنید. تا دو هفته بعد از عمل از دمیدن در بینی و عطسه کردن خودداری کنید.
بهبودی بعد از عمل بینی چقدر طول می‌کشد؟
در بیشتر بیماران، تقریبا دوره نقاهت بعد از عمل شش هفته طول می‌کشد تا فرد بهبودی خود را سریع‌تر به‌دست بیاورد. همچنین در این مدت انجام ورزش‌هایِ شدید توصیه نمی‌شود. حتی حرکات به‌ظاهر بی‌ضرر مانند بلند کردن اجسام یا حتی خم شدن می‌تواند تورم و کبودی را افزایش دهد.
سریع‌ترین راهکارها برای بهبودی بعد از عمل بینی چیست؟
- از مصرف داروهای ضدالتهابی اکیدا خودداری کنید.
- قدم بزنید.
- برای هفت تا ده روز اول بیشتر استراحت کنید.
- از یک برنامه غذایی مناسبی استفاده کنید.
- به توصیه‌های پزشک معالج خود گوش دهید.
- از مصرف غذاهای تند و شور پرهیز کنید.
