پولیپ بینی | علائم، تشخیص، درمان و جراحی

پولیپ بینی جزو توده‌های غیرسرطانی است که عمدتا به دلیل تورم در ناحیه مخاط بینی به وجود می‌آید. پولیپ غالبا  در اطراف ناحیه سینوس ها و داخل حفره بینی یافت می‌شود. به عبارت ساده‌تر، هنگامی که مخاط بینی متورم می‌شود، حالتی تحت عنوان نسج در بینی شکل گرفته و به تدریج به اندازه آن اضافه می شود. به این عارضه پولیپ می گویند.

پولیپ‌های بینی کاملا بدون درد بوده و فارغ از هیچ نشانه‌ای در بافت و راه‌های تنفسی ایجاد می‌شوند. به همین سبب شما متوجه وجود آن‌ها نخواهید شد. پولیپ ها، در صورتی که بیش از اندازه رشد کنند، می توانند منجر به انسداد مجاری بینی شوند. امری که موجبات گرفتگی مزمن را در مجاری تنفسی فراهم می‌سازد. پولیپ ها از لحاظ ساختاری کاملا نرم هستند، اما در عین حال قابل لمس نیستند؛ از این رو چنانچه اندازه آن ها کوچک باشد قاعدتا فرد متوجه وجود پولیپ در بینی خود نخواهد شد.

پولیپ بینی چرا ایجاد می شود؟

در برخی افراد روند تخلیه طبیعی سینوس‌ها با انسداد همراه می‌شود. به طوری که ممکن است میزان مخاط‌های تجمع یافته در سینوس ها به اوج خود برسد که در این شرایط احتمال ایجاد آلودگی بسیار زیاد شده و در نتیجه عارضه پولیپ رخ می‌دهد. با این حال، محققان هنوز دلیل مشخصی برای چنین عارضه‌ای یافت نکرده‌اند، اما التهابات و عفونت های مزمن به عنوان اصلی‌ترین دلایل بروز شناخته می‌شوند.

آلرژی نیز از دیگر دلایل بروز پولیپ بینی است. در برخی مواقع شدت آلرژی و پولیپ به قدری زیاد است که با حساسیت‌هایی همچون آسم یا حساسیت پوستی همراه می‌شود. با این حال، اگر در پروسه درمان آلرژی به موقع عمل کنید، خیلی راحت می‌توانید جلوی بروز پولیپ را بگیرید.

علائم پولیپ بینی

پولیپ در حقیقت به التهاب موجود در مجاری بینی و سینوس ها یعنی سینوزیت مزمن، مربوط می‌شود؛ البته در برخی موارد ممکن است که فرد مبتلا به سینوزیت مزمن باشد، اما هیچ نشانه‌ای از پولیپ در او یافت نشود. علائم پولیپ که در بعضی مواقع با سینوزیت هم مشترک است شامل موارد زیر می شود:

• خارش در نواحی اطراف چشم،
• احساس درد در دندان‌های فک بالایی،
• گرفتگی بینی،
• کاهش حس بویایی،
• تنفس از طریق دهان،
• ایجاد مداوم مخاط و خارج شدن از گلو،
• احساس درد یا فشار در پیشانی و صورت،
• آپنه خواب،
• احساس مداوم گرفتگی در بینی،
• آبریزش بینی،
• خر و پف‌های شدید،
• احتمال بروز درد و سردرد.

راه های تشخیص پولیپ بینی

اصلی‌ترین روش تشخیص پوليپ بینی، معاینه توسط پزشک است. با این حال، در برخی مواقع (در صورت نفوذ پولیپ در سینوس ها) امکان تشخیص این عارضه توسط معاینات بالینی سخت می‌شود و به همین سبب متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است از روش‌های اضافی نظیر آندوسکوپی استفاده کند.

در روش آندوسکپی، پولیپ کاملا قابل مشاهده است. همچنین در صورت نفوذ پولیپ در سینوس ها، پزشک در روش آندوسکوپی بینی، لوله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر که مجهز به نور و دوربین است را برای مشاهده بهتر به قسمت های داخلی بینی هدایت می‌کند. پس از تایید پولیپ توسط پزشک، جهت تعیین اندازه و محل دقیق آن نیاز به انجام سی تی اسکن یا MRI است.

پولیپ ها به شکل نقاط مات و تیره روی این اسکن ها ظاهر می شوند. فرایند اسکن همچنین میزان تغییر شکل استخوان صورت توسط پولیپ، ناهنجاری‌های ساختاری یا رشد سرطانی را نشان می‌دهد. در برخی مواقع پزشک ممکن است علت ایجاد پولیپ را با آزمایشات تشخیص آلرژی بیابد.

عارضه‌هایی همچون متورم شدن شاخک‌های تحتانی بینی، که منجر به ایجاد انسداد تنفسی می‌شوند، نیز مشابه پولیپ هستند. لذا افراد آن را با پولیپ بینی اشتباه می‌گیرند. برای این که این عارضه را با پولیپ بینی اشتباه نگیرید، بهترین کار مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مختلف است.

چه عواملی باعث ایجاد پولیپ بینی می شود؟

عوامل متعددی در بروز پولیپ بینی نقش دارند که در ادامه هر یک را معرفی می‌کنیم:

• آسم : آسم به سبب ایجاد التهاب و انقباض در مجاری تنفسی ممکن است عارضه پولیپ را تشدید کند.
• آلرژی : با توجه به این که عوامل حساسیت‌زای زیادی مانند قارچ در هوا وجود دارد، لذا حضور در محیط‌های آلوده خطر ابتلا به پولیپ را افزایش می‌دهد. به طور کلی، هر عاملی که موجب تشدید التهاب در مجاری تنفسی شود در ایجاد پولیپ موثر است.
• حساسیت به برخی داروها : مصرف برخی داروها نظیر آسپرین می‌تواند فرد را دچار حساسیت کند. لذا مصرف بیش از اندازه چنین داروهایی احتمال ابتلا به پولیپ را افزایش می‌دهد.
• فیبروز کیستیک : فیبروز کیستیک یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد پولیپ است. فیبروز نوعی اختلال ژنتیکی است. به طوری که در برخی مواقع موجبات تولید ترشحات غلیظ و چسبناک در مخاط بینی و سینوس‌ها را فراهم می‌کند.

درمان پولیپ بینی

برای درمان عارضه پولیپ راه‌هایی وجود دارد که در ادامه به موثرترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

مصرف داروها

با توجه به این که انجام عمل‌های تهاجمی و غیرتهاجمی ممکن است سلامت فرد را به خطر بیاندازد، تجویز اولیه پزشکان مصرف دارو است. داروها به کاهش التهاب، کاهش اندازه پولیپ و تسکین علائم شدید آن کمک می‌کنند. در اکثر مواقع در صورت بزرگ نشدن بیش از اندازه پولیپ، می‌توان آن را با مصرف دارو درمان کرد. از جمله داروهایی که برای درمان این عارضه استفاده می شود عبارت‌اند از:

• اسپری کردن استروئیدهای بینی : این روش اغلب به کاهش آبریزش بینی، کوچک کردن پولیپ و کاهش احساس انسداد بینی کمک می‌کند. با این حال، استروئیدها نتایجی موقتی دارند و در صورت توقف مصرف آن‌ها، احتمال بازگشتن علائم قریب‌الوقوع است.
• استفاده از استروئید خوراکی یا تزریقی : استروئیدهای خوراکی یا تزریقی همانطور که از نامشان پیداست، عملکردی مستقیم دارند. از آن جایی که این داروها دارای عوارض جانبی احتمالی هستند، مصرف طولانی مدت آن‌ها فرد را دچار مشکل می‌کند.
• مصرف آنتی هیستامین ها یا آنتی بیوتیک ها : مصرف این داروها کمک شایانی به درمان آلرژی یا عفونت‌های سینوسی ناشی از التهاب در بینی می‌کنند.

جراحی پولیپ بینی

جراحی بینی آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که اندازه پولیپ از حد استاندارد خارج و موجب  انسداد در بینی گردد، پزشک جهت برداشتن آن عمل جراحی بینی را تجویز می‌کند. جراحی پولیپ یک عمل سرپایی و کم تهاجمی است. در این پروسه، بافت نرم از جمله مخاط توسط جراح بریده و از بینی خارج می‌شود.

در صورتی که اندازه پولیپ بیش از حد بزرگ باشد، جراح مجبور به استفاده از روش‌های کم تهاجمی نظیر آندوسکوپی می‌شود؛ به طوری که آندوسکوپ را وارد مجرای بینی کرده و پس از یافتن پولیپ اقدام به خارج کردن آن‌ها می‌کند. با این حال، احتمال عود کردن پولیپ بعد از عمل وجود دارد. البته، درمان‌ آلرژی و حساسیت در به تاخیر انداختن عود کردن پولیپ موثر می‌باشند.

جراحی پولیپ یک جراحی بسیار سبک است که می‌توان از دو روش «سدیشن یا خواب مصنوعی» یا «بیهوشی» برای درمان آن استفاده کرد. مدت زمان انجام جراحی پولیپ بینی تقریبا 20 دقیقه است و بیمار در همان روز ترخیص می شود. به مدت 10 روز پس از عمل می‌بایست اقدام به مصرف آنتی بیوتیک کرد. استفاده از داروهای ضد آلرژی نیز جهت به تعویق انداختن عود پولیپ ضروری است.

دکتر ابوالقاسم هاشمی یکی از معتبرترین جراحان بینی در ایران است که بیش از 30 سال سابقه جراحی بینی دارد.

جلوگیری از ابتلا به پولیپ بینی

با رعایت نکات زیر خیلی راحت از بازگشت مجدد پوليپ بينی پیشگیری کنید:

• رعایت منظم تمامی مراقبت های بعد از عمل بینی : مانند شست و شوی مداوم بینی،
• قرار نگرفتن در معرض عوامل حساسیت‌زا : استنشاق هر گونه آلاینده‌هایی نظیر دود سیگار، تنباکو، گرد و غبار، گازهای شیمیایی و به طور کلی آلرژن ها که باعث حساسیت در فرد می‌شوند موجبات تولید پولیپ را فراهم می‌کنند.
• کنترل آسم و آلرژی
• رعایت اصول بهداشت
• مرطوب نگه داشتن محیط خانه به منظور پیشگیری از التهاب و انسداد بینی
• استفاده از شوینده‌های مخصوص بینی : سرم‌های بینی تاثیر به سزایی در بهبود جریان مخاط بینی و حذف آن‌ها از انواع آلرژن‌ها دارند.

اقدامات قبل از جراحی پولیپ بینی

• انجام تست‌های تجویز شده از سوی جراح : مانند تست نوار قلب، آزمایش خون، سی تی اسکن یا MRI،
• قطع مصرف برخی داروها،
• پرهیز از مصرف هرگونه غذا و آشامیدنی تا 8 ساعت قبل از عمل،
• ترک سیگار و دخانیات.

مراقبت های بعد از جراحی پولیپ بینی

• پرهیز از قرار گرفتن در معرض آلودگی و گرد و غبار،
• ترک سیگار به مدت 2 هفته: زیرا روند بهبودی را کند می کند.
• منع مصرف نوشیدنی‌های گرم به مدت 2 هفته: زیرا منجر به خونریزی بینی می‌شوند.
• مصرف مسکن در صورت احساس درد (بروز دردهای خفیف کاملا طبیعی است).
• پرهیز از انجام فعالیت های سنگین: زیرا منجر به خونریزی بینی می‌شوند.
• پرهیز از رانندگی به مدت یک هفته،
• اجتناب از پایین نگه داشتن سر برای مدت طولانی،
• بالا نگه داشتن سر و گردن در زمان استراحت به کمک بالشت،
• استفاده از سرم‌های شستشو برای تخلیه لخته‌های خون داخل بینی.

عوارض پولیپ بینی

• احتمال بروز خونریزی در بینی،
• احتمال بروز عفونت،
• کاهش مقاومت در برابر عفونت های سینوسی در صورت استفاده بیش از حد از اسپری‌های استروئیدی بینی یا کورتیکواستروئیدهای خوراکی.

هزینه عمل پولیپ بینی چقدر است؟

گاهی اوقات مشکلات بینی مربوط به پولیپ نمی‌شوند. با این حال بسیاری از افراد مشکلات ناشی از بینی را به پولیپ نسبت می دهند، درحالی که اکثر افراد با پولیپ مواجه نیستند. بنابراین، اولین قدم برای تعیین هزینه تشخیص مشکلات بینی توسط پزشک می باشد. پزشک با تجویز آزمایشات مربوطه اقدام به بررسی و موشکافی سوراخ‌های بینی کرده و نتیجه نهایی را به سمع شما می‌رساند.

در حالت کلی قیمت انجام جراحی پوليپ بيني با توجه به شدت آن، دستمزد پزشک، هزینه داروها و آزمایشات و غیره مشخص می شود. اما برای کسب اطلاعات دقیق درباره هزینه درمان پولیپ می توانید با مشاوره غیرحضوری و ارسال عکس یا مشاوره حضوری هم از نوع درمان و هم از هزینه دقیق اطلاع یابید.

آیا پولیپ بینی می تواند فرم بینی را تحت تاثیر قرار دهد؟

خیر، پولیپ هیچ تاثیری در ظاهر بینی نداشته و بیشتر مشکلات تنفسی را سبب می شود.